Gid denx,ghab lot bok Bok Bil Lal maix ib laib zaid naix,diub zaid gid niangs niangb jus ob mais daib,hxat dad bongt wat.Dail daib laib nangx bit gol Ab Lix,ait naix dad deix wat.Ab Lix juf zab hniut hxot id,diub zaid gid niangs dol vob gad seix ax maix yel,dail mais dail mongb bit niangb ghab qut haib.hnaib id bangf hxib hmangt,laib hlat fangx vangx gas bil,dail mais des Ab Lix hot:"Dial Lix,hmangt nongd laib hlat fangx bongt wat,mongx dad laib daif nongd mongl dail ghab lail zaid laib lix ait niangs ib nenk ghab hsab lol,fal sod bib jef maix gad nongx."
Ab Lix seik dot laib daif ghax tut ghab lail zaid laib lix hangb dax mongl.Sos laib ghab but lix,laib hlat fangx gas laib lix jul,fangx lif fangx lif,buf laib lix gid niangs dol nax lif bongl liongl,laib lix ob pit dangf bongb yongb.Ab lix liongx liongx khek khek dax sos laib lix gid niangs.Laib lix nongd nongf Dios ghab lail zaid bangf seix hul,Ab Lix sangs naix nongd ax ait niangs fat,laib dliud dik"bul liul bul liul".Ab Lix dliangx bil nongt mongl hleik nax hxot id,niangb laib hlat gid dab,buf jil bil bangf ghab dliux,hvent xend jul.Nenx gangt git hvuk bil lol."Aif,xit xus ghax nongf xit xus maf!"Ab Lix ghax gangf laib daif hsab lial diangd zaid lol yangx.
Sos zaid des dail mais hot:"Hmangt nongd maix naix ved yangx,ed ax dot.""Aif yaf,ait nend bib fal sod nongx gheix xid?Fal sod hmangt diangd mongl ngit hxid maf."Ab Lix zaid mais xens hvib jul,nenx laib hveb hseid dongf diot nenx nongf hnangd.
Leit hsaib yenl hnaib id,diangd leit laib hlat fal dax hxot id.Dail mais diangd dangl gol Ab Lix dax mongl ait,Ab Lix diangd hangb dax mongl yangx.Sul hnaib denx hmangt jus yangs,Ab Lix qend gid dliangx bil dax mongl hleik ghab hniangb nax,niangb laib hlat gid dab,diangd buf jil bil laib ghab dliux hvent fangt diot ghab dab,buf xend jul,Ab Lix dot nos hot:"Hxot nongd nongf ax maix naix buf,laib ghab waix buf jul yangx."Diangd khek bil lol.Ait nend seix hul,hangd hot ax hleik,fal sod bib diangd maix gheix xid nongx nend? hxot nongd wil mais dail niangb zaid dangl wil,jeb hvib wil dot nenk gad lol zaid.Ab Lix ax bub ait deis ait yel,ghax qeb ghab but gid bangf ib nens bod vib lif las daif ghax diangd zaid lol.
Lol mongl sos zaid yangx,dail mais nais hot:"Dot ax dot?"
"Dot yangx."Ab Lix jul hvib dab hot,nenx hxat hvib buf nenx mais jul hvib,ghax gox xit laib daif diot ghab dab,xongt lob ghax zuk mongl gux mongl yangx.Dail mais buf laib daif gox niangb ghab dab hniongd giad liad,tiet jox jid mongl buk laib daif ngit,buk daif jus ngit,hot nenx lex lax mais yangx,diangd dad jil bil mongl hsenk laib daif bangf hmub jangd,jus deix ax dios lex lax mais,jes deix dios dol bod bod nix dlub af!Nenx mais diangd khob ngit Ab Lix,seix ax buf Ab Lix dail naix bangf ghab dliux hvent yel,ghax gid gid hangb leit ghab diux hlab:"Dial lix!Dial Lix!"Ait deis gol seix ax maix naix dab hveb.
Dail mais jul hvib genf yenf dax leit gid gux,ib bil nis det,ib bil vangs naix,vangs jangx ghad dangl hmangt seix vangs ax jas dail ghab dliux hvent,ghax nongf diangd zaid lol,dlak dol naix gid vangl seix seix mongl des nenx vangs.Vangs leit dat dangl ghangb,dol naix gid vangl jef vangs jas Ab Lix niangb laib bob gid waix.
Ab Lix hxat hvib genk lenk lol sos zaid,dail mais ghax naf hvib nais hot:"Mongx gangl deis dot dol bod bod nix dlub nongd lol zaid?"Hnangd nenx mais hmat ait nend,Ab Lix niad mais yangx,nos zenk ghax dab hot:"Wil ak lol bangf dios dol bod vib het,wil mais ait gheix xid hot dios bod nix nend?Ghed dios nenx lex lax mais yangx?Ngit hsad mongl yangx nend?"
Ab Lix hnangd jox hvib hxub gab zat,dol eb mais ghax dlod gul liul gul liul dax yangx,bil yil genx bil yil hot:"Mais,wil ax jangx xongd,wil dlab mongx het,wil ak lol dol id ax dios ghab hsab,seix ax dios bod nix dlub.Wil ax hangd ait niangs naix jub bangf ghab hsab,seix hxib mongx bal hvib,ghax ak ghab but gid ob pit dol bod vib lol dlab mongx het."
"Mongx mongl ngit hxid maf,ax dios bod vib,jus deix dios dol bod nix dlub!"
Ab Lix ax hsent,hfaid laib daif jus ngit hxid,jus deix dios ib daif baid gel vel bangf nix dlub.
Dail Ab Lix dad deix dot ghet hob hat jul,gangl xangf id mongl waix ib zaid naix ghax maix nongx maix hek dax,vel ait vel vut dax yangx.
据说,从前雷公山下居住着一户人家,家里只有一位老母亲和她的孩子,过着贫困的生活。孩子名叫阿里,为人很诚实。阿里15岁这年家里已揭不开锅了,老阿妈又病倒在床上。这天晚上,清冷的月光撒满原野,阿妈对阿里说:“里儿,你拿这条口袋,趁今晚的好月亮,你去土司家的田里偷割点米来,明天我们才有东西吃。”
阿里接过口袋,向土司家的田走去,田里的稻谷,在月光的映照下,闪闪发光。田野四周一片寂静。阿里怀着喘喘不安的心情来到田间,虽说这田是土司家的,但从未偷过东西的阿里心头还是“扑扑”直跳。阿里伸手去割稻穗时,手臂的影子在月光下映得清清楚楚。他赶紧缩回手来,唉,饿就饿吧!阿里扛着空口袋回家了。
阿里回来见阿妈说:“今晚有人守了,不好下手。”“唉,明天我们吃什么?明晚你再去偷吧。”阿里妈失望了,她的声音像在自言自语。
第二天晚上,月亮高悬在空中。在阿妈的催促下,阿里又向田里出发了。像前天晚上一样,阿里刚伸出手去割稻穗,见月亮映在自己的手臂上,看得一清二楚。阿里心想:“虽没有人看见,但天是看得见的。”又赶紧缩回了手。但是,要是不割,明天又吃什么呢?现在阿妈一定在盼望着我,指望我带点粮食回去的。阿里想了想,就把路边的一堆亮亮的石头装了回去。
回到家里,阿妈问:“得了吗?”
“得了。”阿里慌忙回答,他怕看见阿妈难过的样子,急忙把口袋往地上一放就往门外跑。阿妈撑着十分虚弱的身子打开袋子一看,简直不敢相信自己的眼睛,又用手去摸口袋里的东西,没花眼,千真万确是白花花的银子啊!阿妈抬头一看没见阿里的影子,蹒跚着走到门口喊起来:“阿里……阿里”但怎么也没有回声。
老阿妈慌了,拄着棍子,一步一声找了大半夜都没有影儿,只得回来,央求邻居去帮她找。直到第二天早上,邻居们才在一座山坡上找到阿里。
阿里怀着难过的心情回到家里,阿妈连声问他:“你从哪儿找来那么多银子?”
听了阿妈的话,阿里感到奇怪,心想,我明明背回来的是石块,阿妈怎么说是银子?莫非阿妈老了,眼花了吧?阿里鼻子一酸,眼泪涌了出来对阿妈说:“我对不起你,阿妈。我背回来的不是谷子,更不是银子。我不想偷别人的谷子,又不想让你失望,就背来了路边的石头。”
“你去看看吧,那不是石头,那确确实实是白花花的银子。”
阿里不相信,把布口袋一翻,果然是满袋闪着银光的银子。
诚实善良的阿里得到老天的回报,从此过上了好生活。
(收集、整理、翻译:顾春生 译审:张 成)